Gezegen isimlerinin mitolojik bir geçmişi vardır. Bu isimler Roma ve Yunan tanrı ve tanrıçalarından gelmektedir. Yazımızda gezegenlerin özelliklerinin yanı sıra gezegen isimlerinin mitolojik kökenini de sizin için araştırdık.
1- MERKÜR
Merkür Güneş’e en yakın gezegendir. Gerçek bir atmosfere sahip olmayan bu gezegenin büyüklüğü ise Ay’dan biraz daha büyüktür. Ayrıca gezegenin yüzeyi kraterlerle kaplıdır. Çıplak gözle gözlemlenemeyen Merkür’ün varlığı antik dönemlerden beri bilinmektedir. Gezegendeki sıcaklık gündüzleri 450 dereceyi bulurken geceleri ise yüzlerce derecelik soğukluk kendini göstermektedir. Yörüngesindeki bir turunu 88 dünya gününde tamamlamaktadır. Merkür’ün çapı ise 4,878 kilometredir.
Kendi yörüngesinde saatte 173 bin kilometreden daha hızlı ilerler. Bu yüzden kendisine Roma mitolojisindeki Merkür’ün ismi verildi. Merkür Roma mitolojisindeki en zeki, kurnaz ve hızlı tanrıdır. Kendisi ayrıca ticaretin, hırsızların, yolcuların ve seyahatin tanrısı olarak da bilinir. O aynı zamanda iletişimin, şansın, hilenin, şiirin tanrısıydı. Zeus’un elçiliğini yapan ve yeraltında ruhlara rehberlik eden de oydu. Yunan mitolojisindeki karşılığı ise tanrı Hermes’tir.
2- VENÜS
Venüs Güneş’e en yakın olan ikinci gezegendir. Gezegenin sıcaklığı Merkür gezegeninin sıcaklığından bile daha yüksektir. Çıplak gözle kolaylıkla gözlemlenebilen Venüs gezegeninin zehirli bir havası ve bizi paramparça edebilecek yüzey basıncı vardır. Yörüngesindeki bir turu 225 dünya gününde tamamlar. Gezegenin çapı ise 12,104 kilometredir. Venüs gezegeninin varlığı 4000 yıldan uzun bir süredir bilinmektedir. Ayrıca doğudan batıya doğru – saat yönünde- dönen iki gezegenden biri Venüs’tür. Gece gökyüzünde Ay’ın yakınlarında diğer yıldızlardan daha parlak olan cisim Venüs gezegenidir.
Çoban yıldızı olarak da bilinen Venüs güneş sistemimizdeki en sıcak gezegendir. Bu gezegen adını Roma mitolojisindeki aşkın, güzelliğin ve bereketin tanrıçası olan tanrıça Venüs’ten almıştır. Yunan mitolojisinde ise Afrodit adıyla bilinir. Babil mitolojisinde İştar olarak geçer. Tarihte ilk olarak Mayalar tarafından gözlemlendiği düşünülüyor.
3- DÜNYA (EARTH)
Yaşadığımız gezegenin, evimizin bir aslında bir gezegen olduğu 16. yüzyılda Kopernik tarafından keşfedildi. Yaşadığımız evrende yaşam koşulları için uygun olan tek gezegen Dünya’dır. Gezegenimizin çapı 12,760 kilometredir. Yörüngesindeki bir turunu ise 365 gün 6 saatte tamamlar.
İngilizce dilindeki Earth ismi Yunan mitolojisindeki toprak ana Gaia’ dan gelmektedir. Gaia tüm titanların ve tanrıların annesidir. Roma mitolojisindeki karşılığı ise Terra’ dır. Türkçe ‘deki Dünya kelimesinin kökeni ise daha yakın, daha alçak anlamına gelir ve Arapçadaki dena fiili dünya olarak dilimize geçmiştir.
4- MARS
Mars gezegeni Merkür’den sonra en küçük ikinci gezegendir. Bu gezegenin Deimos ve Phobos adlı iki ayı vardır. Bu uyduların tuhaf şekilleri vardır ve küre şeklinde değillerdir. Mars’ı çıplak gözle gözlemleyebilmek mümkündür. Gezegenin ilk teleskop gözlemleri Galileo tarafından 1610’lu yıllarda yapıldı. Ancak Mars’ın varlığı antik dönemlerden beri bilinmektedir.
Yörüngesindeki bir turu 687 dünya gününde tamamlar. Gezegenin çapı ise 6,787 kilometredir. Demir oksitlenmesi yüzünden kızıl görünen bu gezegen Güneş sisteminde Dünya’ya benzer koşullara sahip olan tek gezegendir. Isısını ve atmosferini büyük ölçüde kaybetmiştir. Gezegendeki fırtınalar ve tornadolar yer şekillerini biçimlendirir. Mars kayalıklarla kaplıdır. Aynı zamanda dağları ve vadileri vardır.
Bu gezegen ismini Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars’tan almıştır. Kızıl renge sahip olduğu için ve rengi kanı andırdığı için bu adı almıştır. Mars’ın Yunan mitolojisindeki karşılığı ise Ares’tir. Antik çağlarda Mısırlılar bu gezegene ‘kırmızı olan’ adını verdiler. Ayrıca Mars’ın uydularının ismi ise Yunan mitolojisindeki Ares’in oğulları olan Phobos ve Deimos’tan gelir.
5- JÜPİTER
Jüpiter Güneş sisteminde bulunan en büyük gezegendir. Gece gökyüzündeki en parlak üçüncü cisim de odur. Çıplak gözle gözlemlenebilir. Ayrıca antik dönemlerden beri bilinen bu gezegen büyük bölümü hidrojen ve helyumdan oluşan bir atmosfere sahiptir. Kendisi gaz devi olarak da bilinir. Ayrıntılı bir şekilde ilk olarak Galileo tarafından gözlemlenmiştir. Çoğu Galileo tarafından keşfedilen 50’den fazla uydusu vardır. Bununla birlikte neredeyse görünmez olan 3 farklı halkası bulunur. Gezegenin çapı 139,822 kilometredir. Yörüngesindeki bir turu 11.9 dünya yılında tamamlar.
Bu gezegen ismini Roma mitolojisindeki tanrıların kralı olan Jüpiter’den almıştır. Romalıların büyük bir sevgi besledikleri ve saygı duydukları bir tanrıdır. Güneş sistemindeki en büyük gezegen olmasından dolayı Jüpiter adı verilmiştir. Yunan mitolojisindeki karşılığı ise şimşek ve gök gürültüsü tanrısı olan Zeus’tur. Etrüsk mitolojisinde ise Tinia olarak bilinir.
6- SATÜRN
Satürn Güneş sistemindeki ikinci büyük gezegendir. Gazlardan meydana gelmiştir ve sahip olduğu yoğunluk çok düşüktür. Oldukça güzel olan dev halkalara sahiptir. Bu halkalar buz ve meteorlardan oluşmuştur. Satürn çıplak gözle gözlemlenebilen beşinci gezegendir. Galileo tarafından tam olarak tespit edilemeyen gezegen 1655 yılında Christian Huygens tarafından net bir şekilde ilk kez tanımlanmıştır.
Antik dönemlerden beri varlığı bilinen bu gezegenin Titan uydusunda metan okyanusları bulunur ve bu uydu Dünya’daki gibi atmosfer olayları sergiler. Ayrıca gezegenin çapı 120,500 kilometredir. Yörüngesinde bir turu ise 29,5 dünya yılında tamamlar.
Bu gezegene Roma mitolojisindeki Altın Çağ tanrısı olan Satürn’ün adı verilmiştir. İnsanlara tarımsal faaliyetleri o öğretmiştir. Disiplin ve ahlak kurallarını belirler ve zamanı kontrol eder. Diğer tanrıların ve tanrıçaların aksine Satürn yeryüzünde yaşar. Yunan mitolojisindeki karşılığı ise Kronos’ tur. Ayrıca Kronos toprak ana Gaia ile gökyüzü tanrısı Uranüs’ün çocuklarıdır.
7- URANÜS
Uranüs 1781 yılında William Herschel tarafından kaza eseri keşfedildi. Dondurucu bir soğukluğa sahiptir. Buz devi olan Uranüs Güneş sistemindeki en soğuk ve en rüzgarlı gezegendir. Çıplak gözle gözlemlenemez. Bu gezegenin 27 tane uydusu bulunmaktadır. Ayrıca Venüs gezegeni ile birlikte saat yönünde dönen iki gezegenden biri Uranüs’tür. Gezegene rengini zehirli metan atmosferi vermiştir. Gezegenin çapı 51,120 kilometredir. Yörüngesindeki bir turu ise 84 dünya yılında tamamlar.
Bu gezegene Yunan mitolojisinde gökyüzü tanrısı olan Uranüs’ün adı verilmiştir. Uranüs Aether ve toprak ana Gaia’nın oğluydu. Aynı zamanda kendisi Gaia’nın kocasıydı ve ilk tanrılardandı. Kozmik bir gücü vardı. Uranüs uzayla bağlantılı olarak da resmedildi. Yunan tanrılarının atasıydı ve ilk tanrılardandı. Oğlu Kronos tarafından hadım edilerek tahttan indirildi.
8- NEPTÜN
Bir buz devi olan Uranus mavinin farklı tonlarını yansıtan bir renge sahiptir. 1846 yılında keşfedilen gezegen çıplak gözle gözlemlenemez. Bu gezegenin varlığı ilk önce matematiksel olarak hesaplandı ve daha sonra gözlemlenerek ispatlandı. Bu özelliği ile diğer gezegenlerden de ayrılır. Yörüngesinde 13 uydu ve 6 tane cüce gezegen dolanır. Güneş sistemindeki en uzak gezegen Neptün’dür. Johann Galle yaptığı hesaplamalar sonucunda Neptün’ün Dünya’dan 17 kat daha büyük olduğunu bulmuştur. Gezegenin çapı 49,530 kilometredir. Yörüngesindeki bir turu ise 165 dünya yılında tamamlar.
Bu gezegen ismini Roma mitolojisindeki su ve deniz tanrısı olan Neptün’den almıştır. Bir okyanusa benzediği için gezegene bu ad verilmiştir. Yunan mitolojisindeki karşılığı ise denizlerin, depremlerin ve atların tanrısı olan Posseidon’dur. Neptün Satürn ve Ops’un çocuğudur. Ayrıca Jüpiter ve Plüton’un kardeşidir.
