MİTOLOJİDE 12 OLYMPOSLU VE SEMBOLLERİ

Titan Kronos çocuklarından birinin onu tahtından edeceğinden korktuğu için onları doğar doğmaz yer. Bu duruma dayanamayan karısı Rhea Zeus’u ondan saklamayı başarır. Zeus büyüdükten sonra kardeşlerini kurtarır ve babasını devirmeyi başarır. Daha sonra ise tanrıların kralı olur. Olympos dağında kardeşleri ve çocukları ile hüküm sürmeye başlar. 12 Olymposlu Yunan panteonunun başlıca tanrılarıdır. Bunlar; Zeus, Hera, Demeter, Artemis, Apollon, Athena, Ares, Aphrodite, Hephaeustus, Hestia veya Dionysos’dur.

1- ZEUS
Titan Kronos ile Rhea’nın en küçük çocuğuydu. Babası Kronos’a ve diğer Titanlara karşı savaş açtı. 10 yıl süren savaşı Zeus ve kardeşleri kazandı. Babası Kronos ve Titanlar yenilgiye uğratıldı. Böylelikle Zeus dünyanın hakimi ve Olympos’un ve tanrıların kralı oldu. Tanrıların Tanrısı, Tanrıların Kralı olarak bilinen Zeus gökyüzü tanrısıdır ve en güçlü tanrıdır. Hava olaylarını yöneten odur. Bulutlar, yıldırım, gök gürlemesi, şimşek, yıldırım, ışık onun sahip olduğu göksel güçlerin arasında yer alır.

Ayrıca Zeus çapkınlıklarıyla da ünlüdür. Tanrılardan ve insanlardan birçok çocuk sahibi olmuştur. Romalılar ona Jüpiter olarak tapmıştır. Yağmurun yağmasını sağlayan da o olduğu için bolluk ve bereketle özdeştiriliyor. Zeus bazı tasvirlerinde elinde bir şimşek tutarken resmediliyor. Bazı tasvirlerinde ise kartal, boğa, meşe ağacı bulunuyor. Asa ve taht ise Zeus’un diğer sembolleridir.

2- POSEIDON
Zeus, Poseidon ve Hades babaları Kronos’u devirerek dünyayı 3 parçaya bölmüşlerdir. Tanrılar Titanları devirdikten sonra Poseidon denizlerin ve okyanusların hakimiyetini ele geçirdi. Gaddar ve zalim bir tanrı olarak bilinir. Poseidon aynı zamanda depremlerin tanrısıdır. Üç uçlu yabasıyla yere vurduğu zaman depremleri yaratır. Romalılar ona Neptün olarak taptılar. Atların tanrısı olarak da bilinir. Tasvirlerinde üç uçlu yaba, deniz ve atla resmedildi.

3- HADES
Kardeşleri Zeus ve Poseidon ile birlikte Üç Büyüklerden biri olarak bilinir. Savaştan sonra ona düşen pay yeraltı krallığıdır. Sevmediği ölümler yeraltı dünyasına geldiğinde onlara işkence ederek cezalandırırdı. İnsanlar Hades’i cezalandırmaktan korkarlardı. Karısı ve kraliçesi Persophone’yi ( Kore ) kaçırarak yeraltı dünyasına götürmüştür. Asa tutan ve taç takan, siyah saçlı ve sakallı bir erkek olarak tasvir edildi. Kerberos ve görünmezlik miğferi de sembollerindendir.

4- HESTIA
Kronos ve Rhea’nın ilk kızıydı. Zeus’un kardeşlerinden birisiydi. Ocağın ve ailenin tanrıçası olarak bilinir. Bu yüzden her evde onun adı geçerdi ve ona tapınılırdı. Hayatı boyunca evlenmedi ve kardeşi Zeus’tan bu konuda söz aldı. Romalılar ona Vesta olarak taptı. Olimposlu 12 tanrıdan biri olmasına rağmen bu ortamda yaşamak istemediği için Olimpostan ayrılır. Daha sonra yerini Dionysos’un aldığı söylenir. Sembolleri arasında ev ve ateş bulunur.

5- DEMETER
Kronos ile Rhea’nın kızıydı ve Zeus’un kız kardeşiydi. Demeter toprağın, hasatın ve bereketin tanrıçasıydı. Yeryüzündeki buğdayları ve ekinleri simgeliyordu. Demeter’in Zeus ile yaşadığı ilişkisinden kızı Kore dünyaya gelmiştir. Poseidon ile yaşadığı ilişkiden ise Arion ve Despoina doğmuştur. Romalılar ona Ceres olarak tapıyordu. Kızı Persophone’nin yani Kore’nin Hades tarafından yeraltı dünyasına kaçırılması ve ardından yaşanan olaylar onun hakkında en çok bilinen mittir. Demeter buğday başağı ile tasvir edilirdi.

6- HERA
Kronos ile Rhea’nın kızıydı. Zeus’un yasal eşi ve kız kardeşiydi ve Olympos’un kraliçesiydi. Hera’nın Zeus ile evliliğinden savaş tanrısı Ares, doğum tanrıçası Eileithyia ve gençlik tanrıçası Hebe dünyaya geldi. Hera doğum sırasında kadınları ve evlilikleri korurdu. Tanrıça Eileithyia ile birlikte doğumlara gözcülük ederdi. Tasvirlerinde nar, inek ve tavus kuşu bulunur. Roma mitolojisinde Juno olarak taparlardı. Mitlerde kavgacı, kindar ve sevimsiz bir kişiliği vardır. Homeros’un destanlarında altın tahtlı, inek gözlü ve ak kollu olarak nitelendirilmiştir.

7- AFRODİT
Aşk, sevgi ve güzellik tanrıçası olarak bilinmektedir. Afrodit’in doğumu diğer tanrılardan ve tanrıçalardan farklıdır. Kronos annesi Gaia’nın verdiği tırpanla babasının hayalarını keser ve denize atar. Daha sonra denizde çıkan beyaz köpüklerden Kıbrıs’ta Afrodit doğar. Romalılar ona Venüs olarak taptılar. Afrodit kocası Hephaistos’u savaş tanrısı Ares ile aldatmıştır. Tasvirlerinde güvercin, ayna, güvercin bulunur. Cilveli, şehvetli ve güzel bir tanrıça olarak bilinir. Afrodit mitolojide birçok aşk hikayesine dahil olmuştur.

8- ATHENA
Zeus ile Metis’in kızı olan Athena’nın sıra dışı bir doğumu vardır. O babasının kafasından zırhı ve miğferi ile doğmuştur. Akıl, bilgelik, savaş, zeka ve strateji tanrıçası olarak bilinir. Athena zeytin ağacının yaratıcısıdır. Ayrıca Medusa’yı lanetleyen de odur. Romalılar ona Minerva olarak taptılar. Tasvirlerinde ise Medusa’nın başı, kalkan ve baykuş simgesi bulunur. Atina kentinin koruyucu tanrıçasıdır. Şehrin isminin kökeni bu tanrıçaya dayanmaktadır.

9- ARES
Zeus ile Hera’nın oğlu olan Ares savaş tanrısıdır. Sürekli savaş başlatıp yıkımlara ve ölümlere neden olduğu için diğer tanrılar tarafından pek sevilmez. Ares tutkulu, hırçın, şiddeti seven ve kışkırtan, vicdansız bir karaktere sahiptir. Romalılar ona Mars olarak taparlardı ve Yunan inancının aksine Roma’da Mars olumlu özelliklere sahiptir. Homeros’un destanlarında çılgın, azgın ve uğursuz olarak nitelendirilir. Ancak diğer yandan savaş tanrısı olmasına rağmen birçok savaşta yenilmiştir. Tasvirlerinde domuz, mızrak, kalkan ve miğfer bulunur. Hayvanları ise akbaba ve köpektir.

10- HERMES
Zeus ile Maia’nın oğluydu. Tanrıların en zekisi ve en hızlısı oydu. Görevi ise Zeus’un haberciliğini yapmaktı. Hermes aynı zamanda tacirlerin ve yolcuların tanrısı olarak da bilinir. O aynı zamanda hırsızların kralıydı. Ölenlerin ruhlarını yeraltı dünyasına ulaştırmak görevlerinden biridir. Kavalı ve 7 telli liri bulan tanrı Hermestir. Romalılar ona Merkür olarak taparlardı. Tasvirlerinde kaplumbağa ve kanatlı sandaletler yer alır. Altın değnek ve iki yılan başlı asası diğer sembolleridir. Hırsızlara ve kaçakçılara yardım etmesine rağmen aynı zamanda iyi bir tanrı olarak da biliniyordu.

11- HEPHAISTOS
Zeus ile Hera’nın oğluydu. Bir başka mite göre de Hera onu tek başına dünyaya getirdi. Çünkü kocası Zeus’un Athena’yı kafasından doğurmasını kıskandı. Çirkin ve topal olduğu için hor görülen bu tanrı güzeller güzeli Afrodit ile evliydi. Her türlü madeni işlemekte usta olan Hephaistos olağanüstü güzellikte eşyalar yapardı. O tanrılar, tanrıçalar ve kahramanlar için birçok silah ve zırh yapmıştır. Romalılar ona Vulcan olarak taparlardı. Tasvirlerinde demir dövme maşaları, örs ve balta bulunur. Diğer sembolleri ise çekiç ve yanardağdır.

12- DIONYSOS
Zeus ile Thebai prensesi Semele’nin oğludur. Semele yanlışlıkla Zeus’un yıldırımları tarafından can verir. Bu yüzden Zeus bebeği kurtarmak için baldırına yerleştirir ve bu şekilde Dinysos doğar. Kendisi eğlence ve şarap tanrısıdır. Romalılar ona Bacchua olarak taparlardı. İnsanlar onun için yakınına tapınaklar inşa ettiler. Olympos’tan Hestia’nın ayrılmasıyla yerine Dionysos’un geçtiği söylenir. Kendisi ‘Boğa Boynuzlu Tanrı’ olarak da bilinir. Tasvirlerinde üzüm ve egzotik hayvanlar bulunur.

13- APOLLON
Zeus ile Leto’nun oğluydu ve avcı tanrıça Artemis’in ikiz kardeşiydi. Apollon ve Artemis Yunan kökenli tanrılar değildi. Bu iki tanrı Anadolu kökenli tanrılardı. Apollon ve kız kardeşi Artemis çok iyi birer okçuydu ve bu onlara üstünlük sağlıyordu. Apollon ışığın, kehanetin, gerçeğin ve güneşin tanrısıdır. Ayrıca sanat ve müzik tanrısıdır. Romalılar ona Apollo olarak taparlardı. Tasvirlerinde lir, güneş ve yılan yer alır. Diğer sembolleri ise ok ve yay, defnedir.

14- ARTEMIS
Zeus ile Leto’nun oğluydu ve tanrı Apollon’un ikiz kardeşiydi. Kendisi ay ve av tanrıçasıydı. Usta bir avcıydı. Aynı zamanda doğanın tanrıçası ve hayvanların efendisi olarak biliniyordu. İnsanlara ani ölümler ve salgın hastalıklar göndermesine rağmen aynı zamanda hastalıkları iyileştiren de oydu. Romalılar ona Diana olarak taparlardı. Troya savaşında kardeşi Apollon ile birlikte Troyalıların tarafını tuttu.

Tasvirlerinde geyik, ok ve yay bulunur. Betimlemelerinde sonsuz gençliğe sahip olan genç bir kız olarak gösterilir. Antik Çağın yedi harikasından biri Efes Artemis Tapınağıydı. Tanrıça çocuk sahibi olmayacağına ve bekaretini koruyacağına yemin etmiştir. Çocukların, zayıf insanların ve yabani hayvanların koruyucu tanrıçasıydı. Mitlerde Artemis’in oklarının insanları acısız bir şekilde, anında öldürdüğü söylenir.